HƯỚNG DẪN CHĂM SÓC SỨC KHỎE SAU SINH TẠI NHÀ

• Mẹ không nên đặt bất cứ vật gì vào bên trong âm đạo trong vòng 6 tuần đầu sau sinh, không dùng tampon, thụt rửa, đi bơi trong thời gian này
• Không quan hệ vợ chồng cho đến khi bạn đã tái khám hậu sản trong vòng 6 tuần đầu sau sinh và được bác sĩ tư vấn
• Hàng ngày, bạn cần vệ sinh vùng kín bằng nước ấm để tránh viêm nhiễm. Không nên kiêng tắm gội. trường hợp không thể tắm, bạn vẫn nên lau khô người bằng nước ấm l và thay quần áo hàng ngày.
• Sau khi đi tiêu, đi tiểu, bạn nên làm sạch tầng sinh môn nhẹ nhàng bằng vòi xịt hoặc bình xịt nhỏ trước. Sau đó, lau khô lại nhẹ nhàng bằng giấy vệ sinh. Chú ý lau theo chiều từ trước ra sau, tránh vi khuẩn từ hậu môn có thể lây ra âm đạo.
• Nếu bạn sinh thường và có cắt tầng sinh môn, vết khâu sẽ lành và ổn định sau vài tuần. Để giảm đau hoặc các triệu chứng khó chịu, bạn có thể dùng các chế phẩm giảm đau dạng đặt hậu môn hoặc thuốc gây tê dạng xịt theo chỉ dẫn của bác sĩ. Bạn cũng có thể xông thảo dược hoặc ngâm tầng sinh môn trong nước ấm 2-3 lần trong ngày, mỗi lần khoảng 5-10 phút, trong vòng 1-2 tuần ...
• Bạn nên thay băng vệ sinh cứ 3-4 giờ/ lần. Mỗi lần thay băng bạn nên dùng nước ấm làm sạch bên ngoài vùng kín, lau khô nhẹ nhàng rồi mới dùng băng vệ sinh.
• Nên mặc quần áo rộng rãi, sử dụng các chất liệu thấm hút mồ hôi và thoáng mát càng tốt. Mặc quần áo bó sát sẽ khiến vết khâu bị cọ xát, có thể làm chảy máu,
• Tập bài tập Kegel, giúp tăng lưu thông máu đến vùng tầng sinh môn, giúp vết khâu tầng sinh môn mau lành hơn. Ngoài ra, bài tập Kegel các cơ vùng đáy chậu khỏe mạnh, có sức chống đỡ dẻo dai hơn. Bạn hãy bắt đầu bằng động tác đơn giản là nín tiểu chừng 10 giây, sau đó thả lỏng, lặp lại động tác này trong 20 lần sẽ có hiệu quả.

Có thể mẹ quan tâm: CÁCH GIẢM CÂN SAU SINH: AN TOÀN - HIỆU QUẢ

2. Chăm sóc sau sinh tử cung sau sinh

Sau sinh, tử cung vẫn còn cao trên khớp mu 13 cm, trung bình mỗi ngày tử cung co hồi 1 cm, ngày đầu có thể co nhanh hơn 2 - 3 cm và sau sinh 12 - 13 ngày không sờ thấy đáy tử cung trên khớp vệ. Trong quá trình tử cong co để dần trở về kích thước và vị trí ban đầu, bạn có thể có cảm giác đau. Việc co hồi tử cung cũng giúp làm giảm ra máu âm đạo.

• Nếu thấy đau, co thắt nhiều bạn có thể liên hệ với bác sĩ để xin tư vấn sử dụng thuốc giảm đau dạng uống nhằm giảm đau do co thắt.
• Không được chườm nóng lên tử cung vì có thể việc chườm nóng làm tử cung co hồi kém, dễ gây băng huyết.
• Nếu bạn mổ lấy thai, bạn cần giữ vết mổ sạch và khô. Nếu vết mổ sưng, đỏ, đau, rỉ dịch, rỉ mủ nên liên hệ lại bác sĩ.
• Không được khiêng vác vật nặng trong 2-4 tuần đầu tiên sau sanh.

3. Chăm sóc vú sau sinh

Một vấn đề quan trọng trong quá trình chăm sóc bà bầu sau sinh là việc động viên mẹ cho con bú. Mẹ cần biết được tầm quan trọng của việc cho con bú như tránh đầu vú tụt, tắc tia sữa,… Để có đủ sữa cho con, mẹ cần ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, nghỉ ngơi điều độ. Mẹ nên tập cho con bú theo cữ, và bắt đầu ngay sau sinh. 

Tùy điều kiện của mẹ mà có thể cho con bú sữa cho tới khi bé 1 – 2 tuổi. Nếu trong thời gian cho con bú mẹ phải dùng thuốc điều trị bệnh thì cần tham khảo ý kiến bác sĩ. Một số loại thuốc có thể qua đường sữa mẹ tới con, gây ảnh hưởng không tốt cho trẻ.

Trước khi cho bé bú, mẹ cần lau sạch vú. Mẹ nên cho bé bú hết sữa trong vú. Nếu không hết thì phải vắt ra để vú tiếp tục sản xuất sữa. Một vấn đề quan trọng không kém là cho bé ngậm vú đúng cách. Cách ngậm đúng như sau:

• Miệng bé há, cằm chạm vào bầu vú mẹ.
• Môi dưới đưa ra ngoài.
• Núm vú mẹ không che mũi bé làm bé ngạt.
• Bé bú nghe tiếng nuốt.
• Sau khi bú bé vui vẻ, thỏa mãn.
• Mẹ không cảm thấy đau vú.
• Đặc biệt không được cho bé nằm khi bú mẹ dễ bị sặc sữa.

4. Cho con bú sau sinh đúng cách

Bạn có thể ra sản dịch dạng máu đỏ sậm, số lượng tương tự như khi hành kinh, kéo dài 2-5 ngày sau sinh. Sau đó sản dịch nhạt dần, chuyển màu nâu, vàng rồi trong. Sản dịch dạng trong kèm chất nhày hồng nhạt có thể tiếp tục kéo dài đến 6 tuần sau sanh.

• Nếu bạn ra huyết âm đạo nhiều (ướt đẫm 1 băng vệ sinh dày trong vòng 1 giờ) hoặc khi bạn ra huyết âm đạo đỏ tươi, ra máu cục, không giảm khi nghỉ ngơi bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ.
• Lần hành kinh đầu tiên sau khi sinh của bạn có thể thấy hơi nhiều máu kinh hơn bình thường.

5. Việc tắm gội

Rất nhiều mẹ thắc mắc sau sinh có cần kiêng tắm trong tháng đầu tiên? Nhiều gia đình theo truyền thống vẫn kiêng tắm trong tháng đầu tiên. Tuy nhiên, sau sinh cơ thể mẹ tiết rất nhiều mồ hôi nên cần được tắm rửa sạch, nhất là vào mùa hè. Nếu để lâu không tắm, cơ thể nhiễm khuẩn, gây nguy hiểm cho cả mẹ và con.

Tùy theo cơ địa của mẹ mà có thể tắm sau 1 hoặc 3 – 4 ngày sau sinh. Khi tắm, mẹ nên chú ý những điều sau:

• Tắm nhanh, không tắm bồn.
• Tắm ở nơi kín gió để tránh bị cảm lạnh.
• Dù mùa đông hay mùa hè cũng hãy tắm bằng nước ấm. Tắm xong phải lau người khô thật nhanh.
• Gội đầu: mẹ không cần kiêng gội đầu nhưng phải gội nhanh và sấy khô.
• Đánh răng: cũng có khá nhiều mẹ băn khoăn rằng sau sinh có được đánh răng không. Nếu không đánh răng thì là sai lầm hoàn toàn. Việc không đánh răng có thể biến khoang miệng của mẹ trở thành môi trường lý tưởng cho vi khuẩn sinh sôi nảy nở, dẫn đến những vấn đề về răng miệng như răng yếu, tê buốt, viêm nướu,…

Trang phục mỗi ngày của mẹ nên dài tay vì sau sinh cơ thể mẹ rất dễ cảm lạnh. Một số mẹ thắc mắc rằng có được mặc áo cộc tay vào mùa nóng không. Thời tiết nắng nóng khiến mẹ khá khó chịu, mẹ có thể mặc áo cộc tay ở trong nhà để thoáng mát. Nên chọn đồ bộ có độ thấm hút mồ hôi tốt. Tuy nhiên sau sinh nếu đi ra ngoài mẹ nên mặc áo dài tay.

III. Chế độ dinh dưỡng và các hoạt động hàng ngày

1. Dinh dưỡng cho mẹ sau sinh thường

• Chế độ dinh dưỡng cho mẹ sau sinh, cần ăn đủ 4 nhóm chất: chất đạm, tinh bột – đường, chất béo, vitamin và khoáng chất trong thực đơn mỗi ngày.
• Những món ăn lợi sữa như cháo móng giò, gà tiềm thuốc bắc, cháo chân giò với đu đủ xanh, cháo chân dê,… là những món mẹ không nên bỏ qua nhưng không nên ăn liên tục sẽ dẫn đến tình trạng tăng cân khó kiểm soát.
• Những ngày mới sinh, mẹ không nên ăn thức ăn nhiều đạm, nhiều dầu mỡ.
• Uống đủ nước nhưng chỉ uống nước ấm để làm nguyên liệu sản xuất sữa.
• Pha bột ngũ cốc với sữa để giúp lợi sữa. Vì ngũ cốc nhiều vitamin.
• Ăn nhiều rau xanh để cơ thể nhanh phục hồi, ngăn ngừa táo bón, cải thiện chất lượng sữa.
• Kiêng trà, cà phê, nước ngọt,

2. Vận động nhẹ nhàng hàng ngày

• Bạn có thể tăng dần cường độ các hoạt động hàng ngày, cho đến khi bạn còn có thể chịu đựng được cường độ đó.
• Tránh ngồi yên cùng một tư thế trên 1h, đồng thời cũng không nên đứng quá lâu.
• Tránh lái xe trừ khi bác sĩ cho phép. Nếu bạn đi du lịch cần dừng lại và vận động giữa các chặng, đặc biệt khi chuyến đi kéo dài trên 1 giờ giúp tránh thuyên tắc tĩnh mạch.
• Bạn cần tranh thủ nghỉ ngơi khi bé ngủ.
• Chân của bạn có thể sưng phù 2-3 ngày sau sanh. Bạn nên uống nhiều nước, nghỉ ngơi và nằm kê gối ở chân, giúp chân cao lên và giảm hiện tượng sưng. Chân bạn sẽ trở về bình thường sau 2 tuần.
• Khi đi kiểm tra hậu sản, bạn nên trao đổi với bác sĩ của mình về phương pháp ngừa thai phù hợp (thuốc tránh thai loại dùng cho con bú, đặt vòng tránh thai, que cấy tránh thai, bao cao su...). Bạn có thể có thai lại ngay cả khi bạn chưa hành kinh.
• Nếu sau khi sinh về nhà 3 ngày nhưng vẫn không cảm nhận được nhu động ruột bạn nên liên hệ lại bác sĩ ngay. Hãy uống nhiều nước, ăn nhiều chất xơ để tránh táo bón, Bạn có thể sử dụng thuốc bơm làm mềm phân cho đến khi vết cắt tầng sinh môn giảm nề và nhu động ruột trở lại bình thường (hoặc trong trường hợp bạn có khối máu tụ tầng sinh môn khi sinh, dùng thêm đến khi khối ổn định). Tuy nhiên, bạn nên trao đổi với bác sĩ của mình trước khi tự mua thuốc bơm.
• Bạn có thể dùng viên Prenatal Vitamin để bổ sung vitamin và khoáng chất. Trường hợp cần, bạn có thể dùng Paracetamol để giảm đau, hạ sốt nhưng cần theo chỉ định của bác sĩ.

IV: Kết luận